Program edukacyjny w Chorwacji przybliżył polskim bibliotekarzom działalność i warunki pracy w wybranych bibliotekach szkolnych, miejskich i naukowych w tym kraju. Wizyta polskich bibliotekarzy obejmowała placówki znajdujące się na terenie Istrii oraz Bibliotekę Narodową i Uniwersytecką w Zagrzebiu.
W wyjeździe zorganizowanym przez Unię Europejskich Federalistów w Łodzi przy współpracy Ośrodka Edukacji Informatycznej i Zastosowań Komputerów w Warszawie wziął udział, jako przedstawiciel Biblioteki PŁ, autor niniejszego artykułu.
Opatija
Pierwszą odwiedzoną instytucją była Miejska Biblioteka i Czytelnia im. Viktora Cara Emina w Opatiji, pełniąca także rolę biblioteki szkolnej dla dzieci i młodzieży. Jej zbiory liczą około 45 tys. woluminów. Mimo skromnych warunków lokalowych biblioteka organizuje wieczorki poetyckie i koncerty. Opatija to znany chorwacki kurort, który odwiedzali Józef Piłsudski i Henryk Sienkiewicz. Obecnie miejscowość ta jest również popularna wśród wielu Polaków, dlatego w bibliotece wyodrębniono „polski kącik” (poljski kutak) z literaturą w naszym języku, która służy odpoczywającym tu rodakom.
Polski kącik w bibliotece
foto: Andrzej R. Hołasek
Pula
Szczególną uwagę bibliotekarzy przykuła Miejska Biblioteka i Czytelnia w Puli. Jest to nowoczesna placówka, z ujętą w komputerowym katalogu całością zbiorów, czytelnią komputerową oraz multimedialną salą konferencyjną. Wszystkie woluminy są umieszczone w wolnym dostępie i są poukładane zgodnie z systemem Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej. Miejscowi bibliotekarze zadbali także o potrzeby dzieci i młodzieży. Z tego powodu wyodrębnili dla nich osobny kącik (kutak za djecu i mlade).
Rijeca
Nie wszystkie biblioteki w Chorwacji mają tak komfortową sytuację lokalową i są tak nowoczesne. Oddziały Miejskiej Biblioteki w Rijece znajdują się w kamienicach do remontu, a niektóre magazyny w zawilgoconych piwnicach. Bibliotekarze jednak nie załamują rąk. Urzekający był oddział z literaturą dziecięcą, gdzie książki poustawiano na kolorowych regałach. Zadbano także o to, by pod ręką były maskotki i zabawki.
Zagrzeb
Ważnym punktem programu szkolenia była wizyta w Bibliotece Narodowej i Uniwersyteckiej w Zagrzebiu. Swoje początki wywodzi ona od biblioteki założonej w tym mieście przez Jezuitów w 1607 roku. Biblioteka ta jest instytucją o znaczeniu krajowym i zapewnia usługi referencyjne biblioteki narodowej Republiki Chorwacji, a także biblioteki centralnej Uniwersytetu w Zagrzebiu. Mieści się ona w przestronnym i nowoczesnym gmachu wybudowanym na jej potrzeby w 1995 roku. Biblioteka podejmuje działania naukowe oraz badawczo-rozwojowe, których głównym celem jest organizacja i rozwój chorwackiego systemu bibliotecznego. Ponadto jednym z jej głównych zadań jest gromadzenie zbiorów dotyczących historii i kultury Chorwacji.
Biblioteka jest otwarta od poniedziałku do piątku w godzinach 8.00 - 24.00. Z przestrzeni wolnego dostępu można korzystać do godziny 21.00. Na następne trzy trzeba się zarejestrować, gdyż liczba miejsc jest ograniczona. Z relacji naszych kolegów wynika, że te późne godziny cieszą się dużym zainteresowaniem szczególnie ze strony studentów, którzy pracują i kontynuują naukę. Biblioteka jest dobrze wyposażona. Posiada około 2,5 mln woluminów, a na jej terenie użytkownicy mogą swobodnie korzystać z Internetu.
Niezwykle interesujące okazało się zwiedzanie oddziału, w którym przechowywane są muzykalia. Znajdują się tam specjalne dźwiękoszczelne kabiny, w których młodzi muzycy, dyrygenci i kompozytorzy mogą słuchać utworów w wysokiej jakości.
Biblioteka dba również o zapewnianie wrażeń estetycznych, eksponując we wnętrzach dzieła sztuki. W ten sposób wpisuje się w światowe trendy, które łączą funkcje użytkowe z Kulturą Wysoką.
Problemy bibliotek
Niewątpliwie większość chorwackich bibliotek dysponuje znacznie skromniejszymi możliwościami niż Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka w Zagrzebiu. Dużym problemem, z którym zmaga się wiele bibliotek, są bardzo złe warunki lokalowe. Powierzchnie bibliotek często są bardzo małe, nieprzystosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Często łączą rolę bibliotek miejskich i szkolnych, bowiem w małych miejscowościach jest zbyt mało dzieci, żeby utrzymywać odrębną szkolną bibliotekę. Wiele bibliotek wciąż nie posiada odpowiedniego zabezpieczenia zbiorów, dlatego cenniejsze woluminy są wciąż przechowywane pod kluczem. Innym problemem jest niedostateczne wyposażenie w komputery.
Należy jednak stwierdzić, że mimo różnych uwarunkowań wszystkie placówki wychodzą naprzeciw potrzebom czytelników. Bibliotekarze śledzą innowacje, które starają się wprowadzać w swoich placówkach. Niewątpliwie dla jakości ich pracy istotne znaczenie ma fakt, że w Chorwacji od bibliotekarzy wciąż jest wymagane wyższe wykształcenie bibliotekarskie oraz oczekuje się dalszego podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
