Erasmus Week dla bibliotekarzy

Prezentacja gospodarzy

Uniwersytet Arystotelesa w Salonikach (AUTH) to największa uczelnia na Bałkanach. Została założona w 1925 roku. Obecnie kształci 74 tysiące studentów na 11 wydziałach. Jest tu nawet szpital i 61 klinik, przedszkole dla dzieci pracowników połączone z eksperymentalną szkołą pedagogiczną, kilkadziesiąt bibliotek, laboratoriów i pracowni komputerowych, liczne muzea i jednostki działające na rzecz studentów. Wszystko to w obrębie kampusu o powierzchni ponad 230 tys. metrów kwadratowych, znajdującego się w samym centrum miasta.

Centralna Biblioteka - stara i nowa

Biblioteka AUTH została założona w 1925 roku, a działalność rozpoczęła w roku 1927. Początkowo mieściła się w dawnym budynku Szkoły Filozofii, a w 1974 roku przeniesiono ją do budynku w samym sercu kampusu. Po latach okazało się, że biblioteka potrzebuje więcej miejsca na zbiory oraz więcej przestrzeni dla studentów. Ograniczona powierzchnia kampusu i przepisy budowlane nie pozwalały na budowanie kolejnych gmachów, dlatego nowy budynek znajduje się poniżej poziomu gruntu.

Obecnie Centralna Biblioteka zajmuje stary oraz sąsiedni, nowy budynek, oddany do użytku w 2000 roku. Cechuje go oryginalny wygląd, a jego projekt w 2000 roku nagrodzono Public Building Architectural Award, przyznawaną przez Greek Institute of Architecture. Mieści się w nim czytelnia naukowa, księgozbiór, czytelnia historyczna, wypożyczalnia i stanowiska komputerowe. Biblioteka zajmuje się nie tylko drukowanymi zbiorami. Jest odpowiedzialna za tworzenie unikalnych cyfrowych kolekcji (dawna prasa, zdjęcia, manuskrypty i in.), udostępnianie prac dyplomowych i doktorskich, gromadzenie i udostępnianie dorobku naukowego pracowników uczelni, dostęp do czasopism open asccess, wydawanych przez uczelnię oraz informacji i materiałów z konferencji, seminariów i innych wydarzeń na uczelni. Biblioteka zarządza też bazą kursów e-learningowych i bierze udział w licznych międzynarodowych programach i projektach.

Wymiana poglądów i doświadczeń

Uczestnicy Erasmus Library Staff Training Week przygotowywali prezentacje o swoich uczelniach i bibliotekach, z kolei organizatorzy - bibliotekarze z Library and Information Centre - szczegółowo zaprezentowali, jak wygląda praca w poszczególnych oddziałach biblioteki, jaka jest rola biblioteki w strukturze całej uczelni oraz z jakimi problemami musiała się zmierzyć po kryzysie gospodarczym w 2010 roku - na przykład zaprzestano korzystania z płatnych programów i licencjonowanego oprogramowania na rzecz open source.

Dyskusje dość szybko doprowadziły do ustalenia, że biblioteki akademickie w Europie - i nie tylko - trapią podobne problemy. Wynikają one z malejących budżetów i starzejącego się personelu - zawód bibliotekarza nie przyciąga młodych ludzi ani ze względu na prestiż, ani ze względu na zarobki. Kolejnym problemem bywa nadążanie za rozwijającymi się technologiami informacyjnymi i zapotrzebowaniem na usługi informacyjne w bibliotekach; często wykształcenie osób zatrudnionych w bibliotekach jest niewystarczające, niewystarczające są też środki finansowe przeznaczane na zakup sprzętu i oprogramowania.

Pojawiły się zasadnicze różnice w podejściu do zagadnień związanych z otwartym dostępem, zarządzaniem zbiorami specjalnymi czy komunikacją naukową. Wiele bibliotek zdecydowanie kieruje się w stronę open access - wiąże się to przede wszystkim z coraz powszechniejszą polityką otwartości zagranicznych uczelni. Niestety, polskie uczelnie pozostają daleko w tyle w tym aspekcie, jest to głównie domena krajów skandynawskich.

Duch historii

Saloniki to drugie po Atenach miasto Grecji pod względem wielkości. Uważane jest za stolicę historycznej krainy Macedonia. Miasto słynie ze swojej historii. Warto je zobaczyć przede wszystkim ze względu na liczne zabytki rzymskie i bizantyjskie, pozostałości fortyfikacji, kościoły, klasztory i wspaniałe muzea. 15 budowli zostało wpisanych na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Turystów przyciąga też Biała Wieża i nadmorska promenada. Przez miasto przebiega najdłuższa grecka autostrada, Via Egnatia, nawiązująca do starożytnej drogi rzymskiej zbudowanej w latach 146-120 p.n.e., łączącej Dyrrachium nad Adriatykiem (obecnie to Durres w zachodniej Albanii) z Bizancjum (obecnie Stambuł, największe miasto Turcji).

Podczas tygodnia pełnego wykładów i prezentacji zwiedziliśmy też uniwersyteckie muzeum, biblioteki na wydziałach, zabrano nas również na wycieczkę do punktu archeologicznego Wergina. Znajdują się tu ruiny Ajgaj - najstarszej stolicy starożytnej Macedonii. Tutaj też grzebano jej władców. Pod Wielkim Kurhanem znajdują się tu niezwykłe grobowce królewskie: Filipa II (382-336 p.n.e.), ojca Aleksandra Wielkiego oraz (prawdopodobnie) syna Aleksandra Wielkiego, czyli Aleksandra IV, zamordowanego w dzieciństwie. Stanowisko archeologiczne zostało wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Wśród obecnie dostępnych branżowych wydarzeń dla bibliotekarzy Erasmus Library Training Week w Salonikach jest jednym z ciekawszych. Ma zachęcić bibliotekarzy do wymiany doświadczeń, współpracy i wspólnego poszukiwania rozwiązań problemów. Na pochwałę zasługuje świetna organizacja oraz różnorodność aktywności (m.in. prezentacje, indywidualne konsultacje z pracownikami poszczególnych jednostek, zwiedzanie bibliotecznych i muzealnych obiektów na uczelni).